جایگاه رجز در شعر دفاع مقدّس

سرزمین ایران، همواره سرزمین حماسه، دلیریو شجاعت بوده‏است. حماسه‌های ملّی - مذهبی فراوان در اعصار گذشته و حال در خصوص تکریم قهرمانان ملّی - مذهبی به نظم در‏آمده و پهلوانی‌ها، رشادت‌ها، آرمان‌ها و خواست‌های ایرانیان را توصیف کرده‏اند. ادبیّات پایداری (که شعر دفاع مقدّس، گونه‏ای از آن است) شاخه‌ای از درخت تنومند ادبیّات حماسی است که در هر روزگاری به شیوۀ خاصی نمود می‌یابد. اگرچه بین سروده‌ها با درون­مایه و مضمون مقاومتو پایداری در دوران دفاع مقدّس و پس از جنگ، با مضمون ادب حماسی کلاسیک، تفاوت‌هایی است، وجه اشتراکهمۀ آنها ظلم‏­‌ستیزی، مبارزه با استبداد داخلی، بیگانه‏ستیزی، عدالت‏خواهی و دعوت به ‌استقامت در برابر دشمن است. اغلب سروده‌های آغازین جنگ و سال‌های دفاع مقدّس به قصد تهییج و ترغیب به نبرد و مقاومت و پایداری سروده‏شده‌اند؛ بنابراین مضمونی، رجز‏گونه دارند. این مقاله، ضمن اشاره به کاربرد رجز در اشعار حماسی ادوار مختلف شعر فارسی، مقاصد و کارکردهای آن در اشعار دفاع مقدّس را بررسی کرده‏است. برای نیل بدین مقصود، ابتدا رجز در اشعار دفاع مقدّس استخراج گردیده، پس از آن مقاصد و کار‏کردهای رجز در این اشعار تحلیل شده‏است.